„Оваа привилегија, како што рековме, ја пронашол по толку векови во Константинопол извесен Хулио Балдасар, кралски секретар. Значи, името што се споменува овде – Словени, Апијан од Александрија во „Илирикум“, ги нарекува овие Агријани познати и славни, и токму тоа значи зборот „Словени“ или „Словенци“.
Градот Агрија, сместен во Дакија, бил основан (според Бонфинио во 1. книга од 1 декември) од овие Агријани кои живееле (според Стефан Византиски) во областите помеѓу планините Емос и Родопие, во близина на Македонија. Меѓутоа, Македонија постојано била колонизирана од словенската нација и дојденците од Тир, иако некои мислеле дека Македонците припаѓаат на општеството на Грците. За да им се спротивставам, го носам мислењето на Стефан Византиец за Александар Македонски, кој многу јасно го разликува јазикот на Македонците од јазикот на Грците.
Од ова јасно се гледа дека македонскиот говор не можеле да го разберат сите учесници на војската на Александар, бидејќи голем дел од него го сочинувале Грци. И навистина, кога Александар му рекол на Филота, синот на Парменион, кој сакал да ја објасни својата лична работа пред мноштвото: „Македонците, Филота, ќе те осудат; затоа ве замолувам, дали ќе им се обраќате на мајчин јазик“, а Филота одби да го стори тоа, бидејќи немаше сите да го разберат. Тогаш Александар изјавил дека Филота го мрази својот мајчин јазик.
МАКЕДОНЦИТЕ НЕ СЕ ГРЦИ
Па, ако Македонците беа Грци, зошто Филота би одбил да зборува грчки пред Грците? И уште повеќе, имајќи предвид дека тој немал посоодветен јазик од грчкиот, наводно ако Македонците биле Грци. Бидејќи (како што вели Плиниј, книга VII, поглавје 57) пасивната подготвеност на народот била првата причина за употребата на јонската писменост. Значи, мајчиниот јазик на Македонците, кој се разликува од оној што мислиме дека бил општ јазик на целата војска на Александар, јасно покажува дека Македонците не им припаѓаат на Грците; како што е познато, од античкото единство на јазикот се потврдува и единството на националноста. Според него, при разликувањето на јазиците во „Немброт“, никој од авторите не потврдил ништо спротивно; Грците преку нивниот јазик не се приближуваат до Македонците; и доволно покажавме, врз основа на самата разлика меѓу јазиците, дека Македонците не се Грци; тогаш врз основа на зборовите на Филип од Бергамо, мора да признаеме дека Македонците од сите времиња, па се до денес имаат словенски јазик. Па, што би помислиле за Тукидид, кој со приклучувањето на Византија и Пула, голем дел од Тракија и Мезија и целиот Илирикум, сите овие земји ја нарекуваат Македонија? Ќе беше исто како да рече: Сметам дека Тракија, Мезија и Илирикум не смеат да се одвојат од Македонците. Затоа, не се сомневам дека Тракијците, Мезијците и Илирите се врзани заедно со Македонците. Сведок за тоа е титулата Александар Македонски кој го претставува како крал на Македонците и Грците. Многу посилни сведоци се основните разлики во обичаите и начинот на живот меѓу Македонците и Грците што ми овозможуваат лесно да се уверам дека постојат различни традиции и обичаи дури и кај луѓето од ист род. Затоа, според кажувањата на К. Куртиј, кога Диосип Атински морал да се бори гради в гради против Хората Македонецот, меѓу војниците на Александар имало и некои Грци кои го поддржувале Диосип; но, ако Македонците биле Грци, зошто Грците не го третирале истиот Хората Македонецот, бидејќи го поддржувале Диосип само затоа што бил Грк? Затоа, ако понекогаш најчесто меѓу Варварите, постои изрека дека Александар бил Грк, тоа е затоа што тие биле најпознати со Грците, поради нивните минати војни против нациите на Истокот; затоа сите народи на Запад ги сметаа за Грци; нешто слично се случува и во денешно време, кога Грците заедно со Турците и сите други народи од истокот ги сметаат сите католички народи за Франки.
Еремија Русо во „Хрониките на Московија“ јасно кажува дека Русите, што значи Московските го имале истиот јазик како и античките Македонци; а меѓу нив се родил и кралот Филип, таткото на Александар Македонски, кој (како што ни кажуваат Плутарх во „Животот на Александар“, Јустин во VIII книга и Сабелик во III книга „Енеида“ и други) ги завладеал најсилните градови во Грција под неговите закони, ја пороби Грција (која дотогаш имаше слобода) и преку своите славни дела ја достигна големината на најпознатите кралеви. Неговиот син Александар Македонски се проширил низ границите на земјата (според Првата книга на Макавјаните, поглавје 1), ги зел богатствата на многу луѓе, дури и ја оневозможил земјата. По смртта на Александар, Македонците управувале со сите народи во светот, како и со Египќаните во 276 година, вели Мауро Орбини.
Извор: Книга „Кралството на Словените“ од Мауро Орбини, објавена во 1601 година, во Пезаро, страница 168 – 171.
